Krzyż celtycki jest zasadniczo kombinacją dwóch najbardziej podstawowych kształtów, które pojawiają się w symbolice od wieków – koła i krzyża. Często zwany też krzyżem irlandzkim, od dawna kojarzony jest z chrześcijańskimi tradycjami Celtów, szczególnie tymi z korzeniami w Irlandii. Jednakże, tak jak w przypadku praktycznie wszystkich starożytnych symboli, historia krzyża celtyckiego nie jest tak prosta, jak może początkowo sugerować nazwa.
Krzyże celtyckie są jedną z manifestacji symbolu krzyża. Pojawiły się po raz pierwszy w związku z chrześcijaństwem w Irlandii i Szkocji w IX wieku. Wciąż toczy się debata nad tym, czy są one oryginalnym chrześcijańskim symbolem, czy też czymś, co zostało zaadoptowane z wcześniejszych religii rodzimych.
Krzyż irlandzki lub celtycki musi mieć cztery półkola, umieszczone w czterech miejscach, w których spotykają się poziome i pionowe linie. Równie powszechną cechą jest to, że dolna sekcja pionowa jest szersza u podstawy niż w miejscu, w którym styka się ze środkiem, podczas gdy pozostałe sekcje są równe. Żadna z tych cech nie jest ściśle przestrzegana w nowoczesnej tradycji. To właśnie z powodu tej rozbieżności toczy się wielka debata nad jego pochodzeniem. Dyskusja często polega na porównaniu z podobnymi symbolami z całego świata, które są uważane – poprawnie lub niepoprawnie – za będące inspiracją dla krzyża irlandzkiego.
Krzyż celtycki a krzyż słoneczny
![krzyż celtycki](http://ramtha.pl/wp-content/uploads/2018/12/krzyż-celtycki.jpg)
Krzyż słoneczny jest symbolem podobnym do krzyża celtyckiego, ponieważ jest połączeniem dwóch podstawowych kształtów koła i krzyża. Krzyż słoneczny to koło podzielone na cztery równe ćwiartki za pomocą poziomej i pionowej linii. Żadna z dwóch linii nie wykracza poza obwód koła. Symbol ten, którego najstarsze pozostałości datowane są na epokę neolitu, był używany przez wczesnych Europejczyków, którzy czcili słońce za jego zasadniczą rolę w dawaniu i podtrzymywaniu wszelkiego życia na ziemi. Eksperci sugerują, że krzyż słoneczny był reprezentacją tarczy słońca połączonej ze szprychami koła, uważanego za obraz rydwanu Boga Słońca, który poruszał gigantyczną kulę w poprzek niebios. Cztery ćwiartki można traktować jako cztery pory roku lub cztery etapy dnia – rano, południe, wieczór i noc.
Wczesne pogańskie narody Europy i współczesnych Indii, znane jako Aryjczycy, ogromnie szanowali słońce, a symbole związane z tym ciałem niebieskim są szeroko rozpowszechnione w zabytkach i relikwiach z ich historii. Jest to argument przemawiający za tym, że pierwsi chrześcijanie chętnie kojarzyli podobieństwo między symbolem Chrystusa a słońcem.
Krzyż celtycki dzisiaj
To niezwykłe, jak szeroko rozpowszechniony jest wyraźny kształt krzyża celtyckiego w epoce nowożytnej. Piękno jego formy, w połączeniu z wykwintnymi i zawiłymi wzorami, które są jego nieustannymi towarzyszami, nadaje mu znaczenie, które przekracza granice religii, wyznania i geografii.